Kürşat ÖZCAN

Jeoloji mühendisliği, 4,6 milyar yıldır yerkürede meydana gelen yapısal değişimleri, yerin yüzeyinin ve altının bugünkü durumunu inceleyen; yerleşim alanlarında ve her türlü mühendislik yapılarında yer seçimi çalışmalarını yürütmeyle ilgili eğitim verilen mühendislik dalıdır.

Jeoloji mühendisleri başta doğal kaynak, metalik madenler, endüstriyel hammaddeler, enerji hammaddelerinin ve sıcak-soğuk su kaynaklarının aranması ve ekonomik kullanımı kararlarında; deprem, heyelan, kaya düşmesi, sıvılaşma, su baskını afet tehlike ve risk değerlendirmeleri; arazi kullanım planlarının hazırlanması; yer seçimi kararları, kütle hareketleri tanımlama, sınıflama, izleme , duraylılık analizleri ve stabilizasyon önlemlerinin belirlenmesi için jeolojik – geoteknik etütlerde; yeraltı suyu ve toprak kirliliği, atık depolama gibi çevresel sorunların çözümünde; baraj, tünel, galeri, karayolu, demiryolu, boru hattı, enerji santralleri gibi mühendislik yapıları ve binalar için jeolojik – geoteknik etütlerde; kentsel projelerin ihtiyaç duyabileceği temel parametrelerin (agrega malzeme, yer altı suyunun derinliği, zeminin kazılabilirliği, afet tehlike potansiyeli gibi) belirlenmesinde çalışmaktadır.

Yukarıda sayılan hizmetler dışında toplum sağlığı için risk oluşturan radon gazı ile asbest, arsenik, zeolit minerallerine ve etkilerine yönelik tıbbi jeoloji (jeo-sağlık / medikal jeoloji) ve jeolojik sit olarak kabul edilen oluşumlar (fosil zonları, taşlaşmış ağaçlar, yeryüzü şekilleri) ile ilgili araştırmalar da, jeoloji mühendisleri tarafından gerçekleştirilmektedir.

Ulu önderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK’ün emriyle 1935 yılında kurulan MTA Genel Müdürlüğünün bünyesinde bulunan Tabiat Tarihi Müzesi 7 Şubat 1968’de bilim dünyası ve halkın hizmetine açılmıştır.

MTA Genel Müdürlüğü’nün kuruluşundan günümüze kadar yapılan jeolojik, paleontolojik, mineralojik araştırma ve çalışmaların yanı sıra, fakültelerin yerbilimleri ile ilgili bölümlerinin yapmış olduğu bilimsel ve teknik araştırmalar sonucu toplanan malzemelerden 10.000’i teşhirde sergilenmekte ve 75.000’i depolarzda saklanmaktadır. Bu haliyle MTA Tabiat Tarihi Müzesi, yerbilimlerinin tüm evrelerine ait her türdeki malzemenin saklandığı, korunduğu; bunların içindeki en seçkin örneklerin uluslar arası standartlara uygun, bilimsel ve eğitsel şekilde sergilendiği bir müzedir.

Tabiat tarihi müzesi MTA Genel Müdürlüğü binası içinde yer almaktadır ve 3 kattan ve 5 bölümden oluşur.

Giriş katında paleontolojik çalışmalara ait 6400 fosil bulunmaktadır. Bu fosiller sistematik şekilde sergilenmektedir. Bu bölümde Amerika Birleşik Devletlerinden satın alınmış olan Allasaurus isimli etobur bir dinozorun fosil iskelet kalıbı; 15 milyon yıl önce Fransa’da yaşamış olan ve Fransa Tabiat Tarihi Müzesi tarafından müzemize armağan edilen Trilophodon Angustidens isimli fillerin atalarına ait fosilin iskelet kalıbı; M.Ö. 1000 yılının ikinci yarısında yaşamış olan ve Kahramanmaraş Gavur Gölü bataklığında bulunan Elephas indicus isimli Maraş filinin orijinal iskelet montesi bulunmaktadır.

Yine bu bölümde Ankara Kösrelikkızığı civarında 193 milyon yıl önce yaşamış olan lytoceras isimli 1,5 metre çapında dev bir mürekkep balığı fosili, Adana Karataş sahilinde bulunmuş olan balaenopteraacutoros isimli bir cüce balinanın çene kemiği iskeleti ve bundan yaklaşık 25000 yıl önce Batı Anadolu’da Manisa Salihli ve Köprübaşı civarlarında yaşamış insanların fosil ayak izleri yer almaktadır. Bunlar dünyada bugüne kadar bulunan ve korunan en iyi ayak izlerindendir.

Ankara Kızılcahamam Güvem bölgesindeki diatomitler içinde bulunan ve yaklaşık 13 – 15 milyon yıl yaşlı kurbağa, balık, karınca, bitki gibi zengin fauna – flora örneklerini içeren fosillerle birlikte, mercanlar, süngerler, yumuşakçalar, yassısolungaçlılar vb. omurgasız canlı fosilleri de bu katta bulunmaktadır.

Müzenin birinci katı mineralojik – petrografik örneklere ayrılmıştır. 3300’den fazla örnek uluslararası standartlara uygun bir şekilde sistematik olarak sergilenmektedir. 1972 yılında Aya giden bir Amerikalı jeolog – astronot tarafından getirilen aytaşı ile en büyüğü 1989 yılında Sivas Yıldızeli Şeyh Halil köyüne düşmüş olan irili ufaklı göktaşlarının yanı sıra ülkemizdeki kıymetli, yarı kıymetli taşlardan örnekler Türkiye’nin zengin mermer örnekleri, Pamukkale travertenleri, sarkıt ve dikitler gibi son derece ilginç doğa olaylarından olan karstlaşmaya ait örnekler bu katta bulunmaktadır.

Madenciliğin beşiği olan ülkemize ait örneklerin yer aldığı Türkiye Madencilik Tarihi bölümde ise yaklaşık 200 adet materyal sergilenmektedir.

Müzenin en alt katında Türkiye’de yaşamış olan hayvan ve bitki örnekleri sergilenmektedir. Bu katta yer alan 100’e yakın örnek, soyları tükenmekte olan veya tükenen bitki ve hayvan türlerinden seçilmiş olup doğal ortamlarına uygun bir şekilde sergilenmektedir.

Müzenin bir diğer sergi bölümündeyse MTA Genel Müdürlüğü’nün kuruluşundan bu yana yapılan arazi ve laboratuvar çalışmalarında kullanılan araç, gereç ve malzemeler sergilenmektedir.

Yılda yaklaşık 40000 – 50000 ziyaretçi alan Tabiat Tarihi Müzesi; tanıtım broşürleri, kitapçıklar vb. basarak yerbilimlerinin bütün disiplinleriyle ilgili konferans, film ve slayt gösterileri düzenleyerek ilköğretim ve ortaöğretim kurumları ve üniversitelere fosil kayaç gibi malzeme temin ederek eğitime bilimsel olarak katkı sağlamaktadır.

MTA Tabiat Tarihi Müzesi, çeşitli üniversitelerin küçük çaptaki müzeleri sayılmazsa, Türkiye’nin ilk ve tek “Tabiat Tarihi Müzesi” olması görevini, temeli 5.8.1998 tarihinde atılmış ve MTA Genel Müdürlüğü yerleşkesi içinde 10.000 m²’lik bir alanda kurulmakta olan yeni binasında da sürdürecektir.

 

Adres: Eskişehir Yolu, Balgat – Ankara

 

Tel: 0312 287 3430 / 0312 287 2680 / 0312 287 2718 / 0312 287 2679

 

Resim Galerisi İçin Tıklayın

 

CPT Deneyi verilerinden yararlanarak bir çok mühendislik parametresine ulaşmak mümkündür. Bunlar göz önünde bulundurulduğunda CPT deneyi hem çok ekonomik hem de çok kullanışlı olmaktadır.

CPT deney sonuçlarının yorumlanmasına göre aşağıdaki parametreler elde edilebilir:

1. Zemin profili ve zemin tipi
2. Eşdeğer SPT N₆₀ profili
3. Zemin birim ağırlığı
4. Drenajsız makaslama dayanımı (Drenajsız kesme mukavemeti)
5. Zemin hassasiyeti
6. Aşırı konsolidasyon oranı (OCR)
7. Yerinde gerilme oranı (K₀)
8. Sürtünme açısı
9. Göreceli yoğunluk
10. Makaslama dalga hızı katsayısı
11. Hidrolik iletkenlik (k)